«Τα ΑΕΙ τα διοικούν οι φοιτητικές παρατάξεις» - Εφημερίδα "ΒΗΜΑ", 13/6/2010

O απερχόμενος αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών μιλάει για τις πελατειακές σχέσεις, τις κομματικές νεολαίες, τις ευθύνες πολιτικών και καθηγητών

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ | Κυριακή 13 Ιουνίου 2010

Ο ΑΠΕΡΧΟΜΕΝΟΣ αντιπρύτανης του μεγαλύτερου και αρχαιότερου Ιδρύματος στη χώρα, του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Ι. Καράκωστας
μιλάει στο «Βήμα» για όσα βίωσε κατά τη θητεία του σε αυτό. Αναλύει τα κακώς κείμενα, προτείνει λύσεις, αναφέρεται στους... κινδύνους του επαγγέλματος. Πολλά από όσα λέειτα γνωρίζουν
όλοι όσοι με οποιονδήποτε τρόπο συνδέονται με την ανώτατη Παιδεία στη χώρα μας - συμβαίνουν άλλωστε επί δεκαετίες. Ο κ. Καράκωστας τονίζει ότι αν τα ΑΕΙ δεν αλλάξουν άμεσα φυσιογνωμία, δεν θα επιβιώσουν. Και το εξηγεί, μιλώντας «έξω από τα δόντια» για πελατειακές σχέσεις, «μαφίες» και άλλα κακάπου λίγο-πολύ χαρακτηρίζουν τον ευρύτερο δημόσιο τομέα...

- Θα ξεκινήσω από την πρώτη εικόνα που βλέπει κανείς μπαίνοντας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σήμερα διεξάγονται οι πρυτανικές εκλογές για τη νέα διοίκηση του Ιδρύματος (σ.σ.:η συνέντευξη του κ.Καράκωστα έγινε την ημέρα των πρυτανικών εκλογών). Γιατί είναι κλειδωμένες οι πόρτες του κτιρίου της Πρυτανείας;

«Γιατί υπάρχει κίνδυνος να μπουν ομάδες φοιτητών και να αρπάξουν κάλπες στις οποίες ψηφίζουν οι συμφοιτητές τους. Ηδη εκλάπησαν κάλπες την πρώτη ημέρα των εκλογών για να εμποδιστεί η διαδικασία. Εμείς βρήκαμε την εύκολη λύση στη Νομική Σχολή, που είναι η σχολή μου: αποφασίσαμε να τις βιδώνουμε! Εχουμε όμως και ποικιλία άλλων επιθέσεων. Μπορεί να μπουν φοιτητές και να κάνουν καταλήψεις, να κλείσουν το κτίριο της Πρυτανείας, να σπάσουν μνημεία».

- Είναι δυνατόν οι πρυτανικές αρχές του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας να έχουν ακόμη τέτοιους φόβους;

«Πράγματι, αυτό λέει η λογική. Ομως στην περίπτωσή μας υπάρχουν ειδικές συνθήκες. Αρμόδια για τις κάλπες είναι τα μέλη της Εφορευτικής Επιτροπής. Οι άνθρωποι αυτοί δέχονται επιθέσεις και προπηλακίζονται. Η μόνη απάντηση σε μια τέτοια συμπεριφορά είναι πάλι η βία. Εμείς όμως δεν μπορούμε να δώσουμε αυτή την απάντηση. Η τακτική την οποία ακολουθούσαμε ως τώρα ήταν η άμυνα. Το πρόβλημα όμως πρέπει να αντιμετωπιστεί γενικότερα. Οι πανεπιστημιακές αρχές έπρεπε εξαρχής να είχαν δηλώσει ότι το άσυλο είναι μια έννοια που καλύπτει μόνο την ελευθερία της διακίνησης των ιδεών και της διδασκαλίας. Και να λειτουργούσαν αναλόγως. Εάν ελάμβανε χώρα απόπειρα διάπραξης κακουργημάτων, θα έπρεπε να είναι σε θέση να καλούν τη βοήθεια των αστυνομικών αρχών».

- Κάτι που σήμερα μένει σε θεωρητικό επίπεδο.

«Ακριβώς. Ποτέ ως τώρα δεν μπόρεσαν οι πρυτανικές αρχές να καταλήξουν σε αυτή την απόφαση. Πρέπει να πω ότι σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις όπου διαπιστώθηκε απόπειρα ή τέλεση κακουργηματικών πράξεων εγώ εισηγήθηκα να ζητήσουμε τη βοήθεια των αστυνομικών αρχών. Με το δεδομένο βέβαια ότι θα εγγυούνταν ότι δεν θα εκτεθεί σε κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα ή η ζωή νέων. Βέβαια, πάντα υπάρχει ο φόβος κινδύνου σοβαρών εκτρόπων σε μια τέτοια κίνηση, εξαιτίας των οποίων και τελικά ποτέ δεν την παίρναμε. Σήμερα πάντως η επίκληση του ασύλου είναι πρόσχημα, και αυτό το ξέρουμε όλοι. Είναι αστείο να μιλάμε για άσυλο στην εποχή της απόλυτης κατοχύρωσης των ατομικών ελευθεριών και δράσεων».

- Οι φοιτητικές παρατάξεις διοικούν σήμερα τα πανεπιστήμια;

«Σε μεγάλο βαθμό, ναι. Γι΄ αυτό χρειάζεται θάρρος για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Η έλλειψη θάρρους δεν χαρακτηρίζει μόνο τους πανεπιστημιακούς αλλά και τους πολιτικούς, τους δικαστές, τα στελέχη της διοίκησης. Η κομματική παρέμβαση στα πανεπιστήμια είναι το μεγαλύτερο καρκίνωμα».

- Και οι πρυτανικές αρχές όμως δεν έχουν σχέση με τις φοιτητικές παρατάξεις; Πολλοί μιλούν για εμπλοκή και πελατειακές σχέσεις και εν όψει της εκλογής τους.

«Φυσικά. Το εκλογικό σύστημα δίνει στους φοιτητές το 40% του εκλογικού σώματος. Ποσοστό τεράστιο. Σε κανένα ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο το ποσοστό αυτό δεν ξεπερνά το 10%. Στο παρελθόν προέκυπταν έτσι ανεξέλεγκτες σχέσεις μεταξύ τους. Πού είναι όμως το πολιτικό θάρρος της νέας κυβέρνησης; Τι να το κάνω το ότι ήρθε και μας έσφιξε τα χέρια η υπουργός Παιδείας, όταν δεν είχε το θάρρος να μειώσει το ποσοστό της συμμετοχής των φοιτητών στις πρυτανικές εκλογές; Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης είναι ο μοναδικός υπουργός αυτής της κυβέρνησης που μας είπε "σε ό,τι αποφασίσετε εγώ θα είμαι δίπλα σας και θα σας βοηθήσω". Είναι γνωστό ότι πολλά πράγματα δεν μπορούμε να τα λύσουμε μόνοι μας. Ολοι οι υπόλοιποι υπουργοί που διαχειρίζονται χαρτοφυλάκια τα οποία άπτονται και θεμάτων Παιδείας ήταν όλο λόγια. Ενα άλλο μεγάλο πρόβλημα στα πανεπιστήμια είναι ότι η διοίκηση θυμίζει Ελληνικό Δημόσιο. Κανείς δεν έχει λόγο να βιάζεται, όλοι κάνουν τα απολύτως αναγκαία ή ούτε καν αυτά. Το να τα διαχειριστεί όλα αυτά είναι μια πολύ δύσκολη δουλειά».

- Πέσατε δηλαδή πάνω σε αυτό που χαρακτηρίζεται «μαφία του Δημοσίου».

«Ναι. Εδώ ο υπεύθυνος για κάθε πρόγραμμα πρέπει να κάνει τη δουλειά μόνος του. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν ψάχναμε οδηγό για το όχημα που μεταφέρει τους φοιτητές με αναπηρία, κάτι που μόνο το Πανεπιστήμιο Αθηνών προσφέρει ως ολοκληρωμένη υπηρεσία, προέκυψε ότι δεν μπορούσαμε να κάνουμε προσλήψεις και ότι όλοι οι οδηγοί ήταν βολεμένοι σε άλλες θέσεις. Αναγκάστηκα να πω ότι θα πάω ο ίδιος να οδηγήσω το αυτοκίνητο, για να ντραπούν μερικοί και να βρεθεί λύση».

- Τα ΑΕΙ δηλαδή τα ελέγχουν οι φοιτητικές παρατάξεις και οι βολεμένοι του Δημοσίου;

«Ακριβώς. Από την άλλη πλευρά, πολλοί καθηγητές έχουν το πανεπιστήμιο ως πάρεργο. Χρησιμοποιούν τον τίτλο του πανεπιστημιακού που συνεπάγεται χρυσοφόρα τάλαντα και δεν πατάνε ποτέ στα αμφιθέατρα».

- Εχετε δεχθεί ποτέ κρούσεις από πολιτικούς για τακτοποίηση ανθρώπων της επιλογής τους στο Δημόσιο;

«Φυσικά. Το ρουσφέτι είναι στο αίμα του Ελληνα. Είμαστε αναγκασμένοι να αντιμετωπίζουμε ευγενικά τέτοια αιτήματα, φροντίζοντας ταυτόχρονα να αποφεύγουμε όσο μπορούμε την ικανοποίησή τους».

- Εσάς σας έχουν τρομοκρατήσει ποτέ στη διάρκεια επεισοδίων;

«Βέβαια. Σε μια απόπειρα καταλήψεως από φοιτητές, μας πετούσαν κομμάτια από μάρμαρα και μας φώναζαν "θα τα πούμε εμείς όταν έρθει η ώρα"». - Από πολιτικούς έχετε τρομοκρατηθεί;

«Ευθέως όχι. Πολλοί βέβαια επικροτούν ορισμένες δράσεις χωρίς να σκέφτονται τι σημαίνει αυτό για τη δημοκρατία μας, και αυτό μού προκαλεί απέραντη θλίψη».

- Αν αναλαμβάνατε σήμερα το πανεπιστήμιο «λευκό» από τις αμαρτίες του παρελθόντος και τις αγκυλώσεις που περιγράψατε, πώς θα το διοικούσατε;

«Με σύγχρονες μεθόδους που θα περιελάμβαναν τρεις-τέσσερις οικονομικούς διευθυντές-μάνατζερ. Θα προσέλκυα κεφάλαια που θα ενέτασσα στη λειτουργία του Ιδρύματος και θα τα ήλεγχα με τις διαδικασίες του δημόσιου πανεπιστημίου, όπως γίνεται με τις υποτροφίες ή τις χορηγίες. Θα προσέλκυα μεγάλους χορηγούς. Γιατί να μην υπάρχει, για παράδειγμα, μια έδρα Ωνάση στον τομέα των αρχαίων ελληνικών ή της αρχαιολογίας στο Ιδρυμά μας; Εδρα Διαμαντή ή έδρα Εμπειρίκου;».

Δεν τολμήσαμε...

- Πρέπει να καταργηθεί το άσυλο;

«Αν δεν καταργηθεί, καθώς δεν εξυπηρετεί πια παρά μόνο ιστορικούς λόγους, πρέπει να διευκρινιστεί τι ακριβώς καλύπτει. Αυτό που γίνεται εδώ, δεν γίνεται σε κανένα άλλο πανεπιστήμιο της Ευρώπης. Για παράδειγμα, στη Γερμανία πρόσφατα οι φοιτητές αποφάσισαν κινητοποιήσεις. Ξέρετε τι έκαναν; Ανοιξαν πανό και μοίραζαν φυλλάδια μέσα σε αμφιθέατρα χωρίς να εμποδίσουν κατά τ΄ άλλα σε κανένα επίπεδο τη διδασκαλία ή τη λειτουργία του πανεπιστημίου. Στη Γερμανία αυτό το λένε κατάληψη. Αν κάποιος προσπαθήσει να εμποδίσει τη λειτουργία του πανεπιστημίου, ασκούνται αμέσως εναντίον του πειθαρχικές διώξεις. Σ΄ εμάς δεν τόλμησε ποτέ κανείς να το κάνει αυτό, παρ΄ ότι προβλέπεται στον νόμο. Γιατί; Γιατί φοβούνται όλοι την αντίδραση των φοιτητικών παρατάξεων που αναφέρονται κατευθείαν στα κόμματα του Κοινοβουλίου».