17 Φεβ 2010

Οικονομική κρίση στην Ελλάδα. - Διαχειριστική αδυναμία, διαρθρωτική ακαμψία ή συνολική ηθική έκπτωση της κοινωνίας; (Κώστας Δροσάτος - Νέα Υόρκη)

Είναι ίσως η πρώτη φορά που αναρτάται κάτι σε αυτό το φόρουμ επικοινωνίας το οποίο δεν χρειάζεται εισαγωγή. Τα ελληνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης έχουν φροντίσει γι' αυτό επιφέροντας άνευ προηγομένου ενημερωτική εξουθένωση σε Έλληνες και μη πολίτες σχετικά με την οικονομική κρίση στην Ελλάδα.
Για κάποιους αυτό αποτελεί την πλέον ενορχηστρωμένη επίθεση "αιμοδιψών κερδοσκόπων" εις βάρος της Ελλάδας με πρωταρχικό στόχο την περιθωριοποίησή της στο οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε δεύτερο επίπεδο της απαξίωσης της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Κατ' άλλους αποτελεί απόδειξη της διαχειριστικής ανικανότητας της προ 4 μηνών αποχωρήσασας κυβέρνησης ή ακόμα και επικοινωνιακό ατόπημα της αναλαμβάνουσας κυβέρνησης, η οποία "διαφήμισε" τη σαθρή οικονομική κατάσταση της χώρας και έδωσε την αφορμή στους δανειστές να δοκιμάσουν τα όρια των δανειακών αναγκών όπως αυτά αποτυπώνονται στα επιτόκια δανεισμού.
Η διερεύνηση των ερμηνειών αυτών, οπωσδήποτε περιέχει ψήγματα αυτού του τύπου επιχειρηματολογίας. Σε καμμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να αποδοθεί αιτιολογική υπόσταση σε αυτά τα επιχειρήματα .
Η ελληνική οικονομία των 10 εκατομμυρίων κατοίκων, αρχής γενομένης από την προ 35ετίας μεταπολίτευση, συσσώρευσε σταδιακά δημόσιο χρέος το οποίο σε απόλυτα νούμερα υπερβαίνει πολλάκις το χρέος υπό το βάρος του οποίου χρεοκόπησαν η Ρωσία των περίπου 150 εκατομμυρίων κατοίκων και η Αργεντινή των περίπου 40 εκατομμυρίων κατοίκων. Η διαδικασία αυτή χαρακτηρίστηκε από επαναλαμβανόμενη υπέρβαση δαπανών και ανισορροπία τους σε σχέση με τα έσοδα. Η διαδικασία αυτή προβλήθηκε ως αναγκαιότητα για την κάλυψη πλειάδας πολιτικών επιλογών και δεσμεύσεων όπως η διεύρυνση της αστικής τάξης, η κοινωνική δικαιοσύνη, η διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων, η ενίσχυση ασθενεστέρων κοινωνικών ομάδων και άλλων λιγότερο μεγαλεπήβολων πολιτικών σχεδιασμών. Μολονότι ουδείς μπορεί να αμφιβάλλει για την ουσιαστικής σημασίας αναπτυξιακή προοπτική αυτών των επιλογών, η δραματική ανισορροπία μεταξύ των επενδυόμενων κεφαλαίων για την υλοποίηση των επιλογών και των αποδιδομένων κερδών είναι δυνατόν να εξηγηθεί με δύο τρόπους. Είτε ο σχεδιασμός και η εκτέλεση των αναπτυξιακών αυτών σχεδίων δεν πληρούσαν τις αναγκαίες ποιοτικές προδιαγραφές που θα εξασφάλιζαν αειφορία και αύξηση των αποδόσεων, είτε τα επενδεδυμένα κεφάλαια ήταν μακράν περισσότερα από τα πραγματικώς απαιτούμενα για την εκτέλεση των συγκεκριμένων σχεδίων.
Σε κάθε περίπτωση οποιαδήποτε στοιχειωδώς οργανωμένη δομή διαθέτει μηχανισμό ελέγχου εκτέλεσης σχεδίου και μηχανισμό ανάληψης διορθωτικών χειρισμών άμα τη αποκλίσει του βασικού σχεδίου ανάπτυξης. Στην ελληνική πραγματικότητα οι πολίτες ενημερώνονται για διαρκώς αυξανόμενες υπερβάσεις προϋπολογισμών που αφορούν σε αναπτυξιακά σχέδια και κατασκευαστικά έργα. Ποτέ, ωστόσο, δεν περιγράφησαν τα κομβικά σημεία που οδήγησαν στις αποκλίσεις και κυρίως ποτέ δεν αποδόθηκαν ευθύνες σε μέλη των μηχανισμών ελέγχου εκτέλεσης ενός έργου.
Επίστεγασμα της παγίωσης αυτής της κατάστασης στην ελληνική πραγματικότητα αποτελεί η δήλωση πρώην υπουργού και εκ των στενών συνεργατών πρώην πρωθυπουργού σχετικά με την "κατάπτωση του κατηγορητρίου της αντιπολίτευσης που αφορά στην υπέρβαση κατά 12 δις ΕΥΡΩ του προϋπολογισμού των Ολυμπιακών Αγώνων". Σύμφωνα με "περήφανη" δήλωση του ιδίου η υπέρβαση ήταν "μόλις" 6,5 δις ΕΥΡΩ ενώ η αντίδραση των συνομιλητών δημοσιογράφων σχετικά με την ανεδαφικότητα του επιχειρήματος αντιμετωπίστηκε έως γραφική!
Πρόκειται άραγε για διαχειριστική αδυναμία των μηχανισμών ή για ανήθικη και έκνομη δραστηριότητα που οδηγεί σε παγίωση πρακτικών οι οποίες οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη ζημίωση των δημοσίων ταμείων και στην παγίωση αναλόγων πρακτικών σε όλες τις βαθμίδες της κοινωνίας;
Μια οργανωμένη κοινωνία χαρακτηρίζεται από τη δυνατότητα ταχείας απογραφικής ή καταγραφικής ικανότητας. Πρόσφατα ακούστηκε από ΄την καθ' ύλην αρμόδια κυβερνητική πηγή ότι είναι ανέφικτη η αναλογική μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων γιατί είναι αδύνατη η καταγραφή των μισθών σε χρονικό διάστημα λιγότερο του ενός έτους. Η δικαιολόγηση περιορίστηκε στη διαρθρωτική ακαμψία και τον πεπαλαιωμένο χαρακτήρα του εν λόγω συστήματος. Το γεγονός αυτό αποτελεί την πλέον πασιφανή απόδειξη ότι τα 35 χρόνια που έχουν ακολουθήσει την παλινόρθωση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, δεν οργανώθηκε ο κατάλληλος μηχανισμός για τον έλεγχο της κίνησης του χρήματος στον πλέον άκαμπτο παράγοντα δαπανών που είναι η μισθοδοσία των μονίμων υπαλλήλων του δημοσίου τομέα διοίκησης. Αν και αυτό αποτελεί πραγματικότητα είναι πρωτοφανές να αποδίδεται απρόσωπη αιτιολόγηση η οποία προσομοιάζει σε "εκ Θεού πληγή".
Η πρόσφατη ημίσεια αποκάλυψη εξόφθαλμα προκλητικών δηλώσεων εισοδημάτων "γνωστών" μεν, ανωνύμων δε επαγγελματιών αλλά και κατ' επίφαση ασθενών κοινωνικών ομάδων απέδειξε ότι, ως ανεμένετο, η ηθική κατάπτωση της κορυφής της διοικητικής πυραμίδας έχει διαχυθεί και στα κατώτερα στρώματα. Και αυτό αποτελεί πλέον το κεντρικό πρόβλημα που καθιστά επισφαλείς τόσο την αναστροφή της κατάστασης όσο και την καθιέρωση υγιών δομών στους μηχανισμούς λειτουργίας της κοινωνίας. Η δικαιολογημένη απαξίωση εκ μέρους των πολιτών της πολιτικής ζωής οδήγησε το πολιτικό σύστημα σε συνδιαλλαγή με επιλεγμένες μονάδες του κοινωνικού συστήματος. Αυτό έγινε σε μια σχεδιασμένη προσπάθεια ανεύρεσης ερισμάτων που θα εξασφάλιζαν την επιβίωση του ίδιου του πολιτικού συστήματος. Μετά την απαξίωση κεντρικών θεσμών όπως η Δικαιοσύνη και βασικών δομών όπως η Παιδεία, επικράτησε ο "νόμος της ζούγκλας" όπου ο καθένας αναζητά κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό θύλακα επιβίωσης. Οι υγιείς προσπάθειες σε οποιοδήποτε τομέα της κοινωνίας αποτελούν μειοψηφικές εξαιρέσεις που τυγχάνουν ως και απόδοσης χαρακτήρα γραφικότητος.
Η αναστροφή της κατάστασης αυτής μπορεί να έλθει μόνο μέσω αναδιάρθρωσης της δομής αλλά και του αξιακού συστήματος της εκπαίδευσης των νέων ανθρώπων. Η επαναφορά της αξίας στην έννοια της προσπάθειας και η αποκατάσταση μηχανισμών απόδοσης άτεγτης και ανεπηρρέαστης δικαιοσύνης είναι οι μόνες δίοδοι διεξόδου από τη νοσηρή κατάσταση που βιώνει η Ελλάδα σήμερα. Μια τέτοια προσπάθεια θα διαρκέσει σχεδόν μια γενιά. Άλλωστε τόσο υπολογίζεται ότι θα διαρκέσει και η εξυγίανση των δομών της οικονομίας. Τουλάχιστον, ο προτεινόεμνος συνδυασμός οικονομικής και κοινωνικής αναδιάρθρωσης είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει τους μηχανισμούς ασφαλείας που θα αποτρέψουν την αναβίωση δυσμενειών όπως αυτές των οποίων οι σύγχροινι Έλληνες είναι μάρτυρες.