Παρατηρώντας τα συµβαίνοντα στο ελληνικό πανεπιστήµιο τα τελευταία χρόνια, εύκολα αναγνωρίζεις τα βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνίας: εµπνευσµένοι µεταπτυχιακοί φοιτητές, ερευνητές και καθηγητές που εργάζονται κάτω από δύσκολες συνθήκες, µε πηγαία αγάπη για το επιστηµονικό τους αντικείµενο, παράγοντας ακαδηµαϊκό έργο εξαιρετικής ποιότητας µε διεθνή αναγνώριση· νέοι φοιτητές που τελειώνουν τις προπτυχιακές ή µεταπτυχιακές σπουδές τους και συνεχίζουν την ακαδηµαϊκή διαδροµή τους µε εξαιρετική επιτυχία σε σηµαντικά ιδρύµατα του εξωτερικού. Ολοι οι παραπάνω είναι οι ουσιαστικοί στυλοβάτες του ακαδηµαϊκού εποικοδοµήµατος.
Αυτά όµως τα ποιοτικά µέλη της ακαδηµαϊκής κοινότητας δεν έχουν, δυστυχώς, φωνή και παρουσία στα κοινά του πανεπιστηµίου, δεν συµµετέχουν στον δηµόσιο διάλογο και, βέβαια, συνήθως απουσιάζουν από τα όργανα διοίκησής του. Τους απωθεί η εικόνα των καιροσκόπων µε τονστρογγυλεµένο λόγο ώστε να υποστηρίζει αποτελεσµατικά τα µικροσυµφέροντα και τις µικροεξουσίες τους, ή των επιτηδευµένων που βλέπουν το πανεπιστήµιο ως πηγή προσωπικού πλουτισµού και πολιτικής ανέλιξης, λειτουργώντας πολλές φορές στα όρια ή καιπέρα από τον νόµο. Τους απωθούν επίσης η ατιµωρησία και η έλλειψη δικαίου. Βλέπουν µέλη της ακαδηµαϊκής κοινότητας µε κραυγαλέες παραβατικές συµπεριφορές να µην τιµωρούνται ποτέ· οι «δικοί» τους βρίσκουν τον τρόπο να τους προστατεύουν αποτελεσµατικά. Εχει χαθεί επίσης η ατοµική ευθύνη, µε αποτέλεσµα να µη διακρίνονται οι παρανοµούντες. Οταν κάποιος κρίνει τη συµπεριφορά συγκεκριµένων φοιτητών ή καθηγητών κατηγορείται ότι αναφέρεται σε όλο το σώµα των φοιτητών ή των καθηγητών. Ενεργοποιούνται έτσι αυτόµατα οι µηχανισµοί δηµόσιας προσβολής: χαρακτηρίζεται εύκολα αντιδραστικός, συντηρητικός, αντιδηµοκρατικός, µε έλλειµµα «αριστεροσύνης»! Ετσι οι παρανοµούντες παραµένουν ατιµώρητοι, κρύβονται στη µάζα.
Ολα αυτά που περιγράφονται παραπάνω είναι στην ουσία αυτά που συναντώνται και στο επίπεδο της κοινωνίας. Είναι αυτά που έφεραν τη χώρα στη δεινότατη θέση στην οποία βρίσκεται: λαϊκισµός, εύκολες λύσεις, παράλογα µαξιµαλιστικά αιτήµατα παρουσιαζόµενα ως δηµοκρατικά οφειλόµενα, ατιµωρησία ώστε να µη θιγεί η «δηµοκρατία». Το σύστηµα προτιµά τους αρεστούς «δηµοκράτες» και όχι τους δύσκολους αξιοκράτες.
Το πανεπιστήµιο έχει σήµερα περισσότερο παρά ποτέ την ανάγκη του δηµόσιου λόγου και της συµµετοχής στα κοινά των ανεπιτήδευτων, ποιοτικών και έντιµων µελών του. Περισσότερο όµως την ανάγκη αυτή την έχει η δοκιµαζόµενη κοινωνία, γιατί εύλογα αναζητά βοήθεια για την έξοδο από την κρίση από τα πνευµατικά της ιδρύµατα και τα µέλη τους. Οι ποιοτικοί άνθρωποι του πανεπιστηµίου που όλα αυτά τα χρόνια ήτανστο περιθώριο έχουν υποχρέωση να στρατευθούν για την αναγέννησή του. Προχθές, οι φοιτητές ψήφισαν για τους εκπροσώπους τους στα συνδικαλιστικά τους όργανα. Η ελαφρά αύξηση τωνποσοστών όσων ψήφισαν (που στην ουσία επιβεβαιώνει ότι και φέτος είχαµε «µίααπό τα ίδια») δεν φαίνεται νααλλάζει τον κανόνα που θέλει, σε ορισµένες σχολές, να ιδιοποιούνται τους φοιτητικούς συλλόγους ακραία στοιχεία που απωθούν ακόµη περισσότερο τους συναδέλφους τους, εξασφαλίζοντας στο διηνεκές την εξουσία τους. Φοιτητικοί σύλλογοι µε 700 µέλη δεν µπορούν να εξασφαλίσουν την απαραίτητη ελάχιστη εξ αναβολής απαρτία σύγκλισης γενικής συνέλευσης (100 άτοµα), µε αποτέλεσµα οι αποφάσεις να λαµβάνονται από τα διοικητικά τους συµβούλια, τα οποία όµως όπως προαναφέρθηκε έχουν εκλεγεί από και εκπροσωπούν τη µειοψηφία. Τα πράγµατα δεν θα αλλάξουν αν αυτή η πλειοψηφία που σήµερα σιωπά, αύριο µεθαύριο δεν βγει µπροστά. Υποχρέωση για συµµετοχική λειτουργία έχουν και οι καθηγητές. Οι άριστοι εξ αυτών έχουν µεγαλύτερη ευθύνη να συµµετέχουν στα κοινά και να εκφράζουν την άποψή τους για τα τεκταινόµενα. Το πανεπιστήµιο είναι κάτι πολύ περισσότερο από χώρος παραγωγής επιστήµης, γνώσης και µάθησης. Παράγει και νέες ιδέες και προτάσεις, χρήσιµες στη λειτουργία της κοινωνίας, κρύβεται µέσα του ένα µέρος της ψυχής της. Η κοινωνία αλλά και το πανεπιστήµιο χρειάζονται σήµερα όσο ποτέ άλλοτε τον ουσιαστικό και ανεπιτήδευτο δηµόσιο λόγο του πανεπιστηµιακού δασκάλου, ο οποίος οφείλει να κερδίσει τη χαµένη αξιοπιστία του και την αποδοχή, που έχουν τραυµατιστεί τα τελευταία χρόνια από τις αχαρακτήριστες συµπεριφορές ορισµένων. Οι φοιτητές και οι νέοι άνθρωποι χρειάζονται την καθοδήγηση και το παράδειγµα των ανθρώπων του πνεύµατος και της επιστήµης, οι οποίοι εκτός της παραγωγής ποιοτικής νέας γνώσης και µόρφωσης οφείλουν να έχουν λόγοστα κοινά, ιδιαίτερα στην παρούσα πολιτική και κοινωνική συγκυρία.
Ο Αχιλλέας Γραβάνης είναι καθηγητής Φαρµακολογίας στο Τµήµα Ιατρικής του Πανεπιστηµίου Κρήτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου