Αναμένοντας τη λύση
H παγκόσμια οικονομική κρίση λειτουργεί σαν φλας φωτογραφικής μηχανής, που ξαφνικά σκίζει το σκοτάδι και φωτίζει άγνωστες λεπτομέρειες του κόσμου μας. Οσο μελετάμε τη φωτογραφία, ανακαλύπτουμε όσα δεν βλέπαμε μέσα στις σκιές της καθημερινότητας, και αρχίζουμε να σχεδιάζουμε το πώς θα αντιμετωπίσουμε τη νέα κατάσταση. Ο, τι και αν δείξει η φωτογραφία, πάντως, είναι η καταγραφή μιας συγκεκριμένης στιγμής: όσο αργούμε να δράσουμε, τόσο κινδυνεύουμε να χάσουμε την ευκαιρία να συγχρονίσουμε τη χώρα μας με τις απαιτήσεις της εποχής.
Η κρίση απέδειξε πόσο τρωτό ήταν το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και πόσο ανεύθυνοι αυτοί που το υπηρετούσαν (ή που υποτίθεται ότι το ήλεγχαν), μας έδειξε επιπλέον ότι όλα εξαρτώνται από την ψυχολογία όλων των εμπλεκομένων στην οικονομία - κυβερνώντων και καταναλωτών. Είναι προφανές πως το κακό σκουλήκι δούλευε μέσα στα σπλάχνα της παγκόσμιας οικονομίας εδώ και χρόνια, αλλά, μέσα στη γενική ευφορία, κανείς δεν έπαιρνε χαμπάρι ή –για να μη χαλάσει το φαγοπότι – δεν μιλούσε. Τώρα που οι ΗΠΑ, οι χώρες της Ευρώπης και άλλες οικονομίες ψάχνουν για διέξοδο, καταλαβαίνουμε ότι κανείς δεν γνωρίζει ποιος είναι ο σωστός δρόμος έξω από την κρίση. Οι αντιδράσεις –η αποδοχή όποιου μέτρου– αντιμετωπίζονται ανάλογα με την ψυχολογία της στιγμής. Τη μια μέρα ο υπουργός Οικονομίας Τίμοθι Γκάιτνερ καθυβρίζεται επειδή δεν ακύρωσε τα μπόνους των στελεχών της παραπαίουσας ασφαλιστικής εταιρείας AIG (μια υπο-λεπτομέρεια μέσα στο χάος της κρίσης), την άλλη, τα χρηματιστήρια του κόσμου πίνουν νερό στο όνομά του λόγω του πακέτου στήριξης του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων – το ίδιο πακέτο που ο αμίμητος Τσέχος πρωθυπουργός και προεδρεύων της Ε. Ε. Μίρεκ Τοπολάνεκ αποκαλεί «δρόμο προς την κόλαση». Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί τυπώνουν χρήμα για να αντιμετωπίσουν την κρίση – και οι αναλυτές, οι οποίοι παλιά θα μιλούσαν για τον φόβο αύξησης του πληθωρισμού, τώρα τους επικροτούν. Οι Αμερικανοί κατηγορούν τους Ευρωπαίους ότι δεν διαθέτουν αρκετά χρήματα για να στηρίξουν τις οικονομίες τους και να τονώσουν τη ζήτηση, ενώ για δεκαετίες οι ίδιοι χλεύαζαν τις αρτηριοσκληρωτικές (τις «με ευέλικτες») οικονομίες της Γηραιάς Ηπείρου λόγω του εκτεταμένου δικτύου προστασίας των πολιτών – το ίδιο δίκτυο που για πολύ λιγότερα χρήματα σήμερα κρατάει τους άνεργους και τους ημιαπασχολούμενους όρθιους και τους επιτρέπει να παραμένουν καταναλωτές. Στην Ευρώπη (με εξαίρεση τη Βρετανία) δίνονται περισσότερα χρήματα στους πολίτες και λιγότερα στις τράπεζες, ενώ στην Αμερική έγινε το αντίθετο. Ο χρόνος θα δείξει ποιος είχε δίκιο, οι θεωρίες και τα δόγματα δεν βοηθούν, και τουλάχιστον δεν έχουμε πια καμία ψευδαίσθηση περί του αντιθέτου. Οι ηγέτες των 20 ισχυρότερων οικονομιών θα συναντηθούν στο Λονδίνο την Πέμπτη και θα προσπαθήσουν να χαρτογραφήσουν τα επόμενα βήματα της παγκόσμιας οικονομίας μέσα στο νέο, άγνωστο τοπίο.
Για την Ελλάδα, όμως, η αστραπή του φλας δείχνει αυτά που ήδη ξέραμε: η οικονομία μας είναι αντιπαραγωγική γιατί σπαταλάμε την ενέργεια του λαού, όπως και τον φυσικό και πολιτισμικό μας πλούτο. Η κατάσταση δεν θα βελτιωθεί όσο οι πολιτικοί μας δεν αισθάνονται την ανάγκη να συνεργαστούν για να θέσουν τις νέες βάσεις που απαιτούν η οικονομία, η εκπαίδευση, η δημόσια διοίκηση, η κοινωνική ασφάλιση και ο πόλεμος κατά της διαφθοράς. Αυτό θα συνιστούσε κοσμογονία, μια επανάσταση που θα έβαζε τη χώρα στο δρόμο προς το μέλλον. Αλλά, όταν οι «προοδευτικοί» πασχίζουν μόνο για να συντηρήσουν το status quo και οι συντηρητικοί για να κρατηθούν στην εξουσία, όταν η μόνη παρότρυνση για αλλαγές έρχεται από το εξωτερικό σαν διαταγή, τότε είναι φανερό ότι είμαστε αποφασισμένοι πως η επανάσταση πρέπει να ξεκινήσει χωρίς εμάς.
Θα παρακολουθούμε τη σύνοδο κορυφής της ομάδας G20 στο Λονδίνο όπως ένα προσαραγμένο πλοίο περιμένει τη θάλασσα να φουσκώσει για να δει αν θα επιπλεύσει ή αν θα βουλιάξει.
Η κρίση απέδειξε πόσο τρωτό ήταν το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και πόσο ανεύθυνοι αυτοί που το υπηρετούσαν (ή που υποτίθεται ότι το ήλεγχαν), μας έδειξε επιπλέον ότι όλα εξαρτώνται από την ψυχολογία όλων των εμπλεκομένων στην οικονομία - κυβερνώντων και καταναλωτών. Είναι προφανές πως το κακό σκουλήκι δούλευε μέσα στα σπλάχνα της παγκόσμιας οικονομίας εδώ και χρόνια, αλλά, μέσα στη γενική ευφορία, κανείς δεν έπαιρνε χαμπάρι ή –για να μη χαλάσει το φαγοπότι – δεν μιλούσε. Τώρα που οι ΗΠΑ, οι χώρες της Ευρώπης και άλλες οικονομίες ψάχνουν για διέξοδο, καταλαβαίνουμε ότι κανείς δεν γνωρίζει ποιος είναι ο σωστός δρόμος έξω από την κρίση. Οι αντιδράσεις –η αποδοχή όποιου μέτρου– αντιμετωπίζονται ανάλογα με την ψυχολογία της στιγμής. Τη μια μέρα ο υπουργός Οικονομίας Τίμοθι Γκάιτνερ καθυβρίζεται επειδή δεν ακύρωσε τα μπόνους των στελεχών της παραπαίουσας ασφαλιστικής εταιρείας AIG (μια υπο-λεπτομέρεια μέσα στο χάος της κρίσης), την άλλη, τα χρηματιστήρια του κόσμου πίνουν νερό στο όνομά του λόγω του πακέτου στήριξης του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων – το ίδιο πακέτο που ο αμίμητος Τσέχος πρωθυπουργός και προεδρεύων της Ε. Ε. Μίρεκ Τοπολάνεκ αποκαλεί «δρόμο προς την κόλαση». Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί τυπώνουν χρήμα για να αντιμετωπίσουν την κρίση – και οι αναλυτές, οι οποίοι παλιά θα μιλούσαν για τον φόβο αύξησης του πληθωρισμού, τώρα τους επικροτούν. Οι Αμερικανοί κατηγορούν τους Ευρωπαίους ότι δεν διαθέτουν αρκετά χρήματα για να στηρίξουν τις οικονομίες τους και να τονώσουν τη ζήτηση, ενώ για δεκαετίες οι ίδιοι χλεύαζαν τις αρτηριοσκληρωτικές (τις «με ευέλικτες») οικονομίες της Γηραιάς Ηπείρου λόγω του εκτεταμένου δικτύου προστασίας των πολιτών – το ίδιο δίκτυο που για πολύ λιγότερα χρήματα σήμερα κρατάει τους άνεργους και τους ημιαπασχολούμενους όρθιους και τους επιτρέπει να παραμένουν καταναλωτές. Στην Ευρώπη (με εξαίρεση τη Βρετανία) δίνονται περισσότερα χρήματα στους πολίτες και λιγότερα στις τράπεζες, ενώ στην Αμερική έγινε το αντίθετο. Ο χρόνος θα δείξει ποιος είχε δίκιο, οι θεωρίες και τα δόγματα δεν βοηθούν, και τουλάχιστον δεν έχουμε πια καμία ψευδαίσθηση περί του αντιθέτου. Οι ηγέτες των 20 ισχυρότερων οικονομιών θα συναντηθούν στο Λονδίνο την Πέμπτη και θα προσπαθήσουν να χαρτογραφήσουν τα επόμενα βήματα της παγκόσμιας οικονομίας μέσα στο νέο, άγνωστο τοπίο.
Για την Ελλάδα, όμως, η αστραπή του φλας δείχνει αυτά που ήδη ξέραμε: η οικονομία μας είναι αντιπαραγωγική γιατί σπαταλάμε την ενέργεια του λαού, όπως και τον φυσικό και πολιτισμικό μας πλούτο. Η κατάσταση δεν θα βελτιωθεί όσο οι πολιτικοί μας δεν αισθάνονται την ανάγκη να συνεργαστούν για να θέσουν τις νέες βάσεις που απαιτούν η οικονομία, η εκπαίδευση, η δημόσια διοίκηση, η κοινωνική ασφάλιση και ο πόλεμος κατά της διαφθοράς. Αυτό θα συνιστούσε κοσμογονία, μια επανάσταση που θα έβαζε τη χώρα στο δρόμο προς το μέλλον. Αλλά, όταν οι «προοδευτικοί» πασχίζουν μόνο για να συντηρήσουν το status quo και οι συντηρητικοί για να κρατηθούν στην εξουσία, όταν η μόνη παρότρυνση για αλλαγές έρχεται από το εξωτερικό σαν διαταγή, τότε είναι φανερό ότι είμαστε αποφασισμένοι πως η επανάσταση πρέπει να ξεκινήσει χωρίς εμάς.
Θα παρακολουθούμε τη σύνοδο κορυφής της ομάδας G20 στο Λονδίνο όπως ένα προσαραγμένο πλοίο περιμένει τη θάλασσα να φουσκώσει για να δει αν θα επιπλεύσει ή αν θα βουλιάξει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου